Nazwa projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach górskich

Planowany okres realizacji: 2016-2022 r.

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe

Celem projektu jest wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w górskich ekosystemach leśnych. Podjęte działania będą ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.

Cel główny projektu zostanie osiągnięty poprzez realizację kompleksowych działań dotyczących zabezpieczenia lasów przed kluczowymi zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatycznymi. Obejmą one rozwój systemów małej retencji oraz przeciwdziałanie nadmiernej erozji wodnej na terenach górskich.

Cele uzupełniające:

• odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
• ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych. Monitoring będzie obejmował również kontynuację monitoringu wykonanego w ramach projektu małej retencji górskiej zrealizowanego w ramach POIiŚ 2007-2013, co pozwoli na uzyskanie cennych danych z wielolecia.

Nadleśnictwa zaangażowane w realizację projektu będą realizować inwestycje związane z:

• budową, przebudową lub odbudową zbiorników małej retencji i zbiorników suchych;
• budową, przebudową lub odbudową małych urządzeń piętrzących (zastawki, małe progi, przetamowania) na kanałach i rowach w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych, przywracania funkcji obszarów mokradłowych i ich ochrony oraz odtwarzanie terenów zalewowych;
• przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów);
• zabudową przeciwerozyjną dróg, szlaków zrywkowych oraz zabezpieczenie obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej związanej z gwałtownymi opadami i spływami wód (m.in. wodospusty, płotki drewniane, kaszyce, narzut kamienny).

Projekt wykorzystuje kompleksowe zabiegi łączące przyjazne środowisku metody przyrodnicze i techniczne. Planowane są w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji. Wybierane technologie mają nie pogarszać naturalnego środowiska przyrodniczego, preferuje się materiały naturalne.

Bezpośrednim efektem realizacji projektu będzie zretencjonowanie 400 tys. m³ wody.

Wartość projektu

Planowany całkowity koszt realizacji projektu wynosi 265 950 932,22 zł

Maksymalna kwota wydatków kwalifikowalnych wynosi 198 210 514,00 zł

Maksymalna kwota dofinansowania z funduszy europejskich wynosi 168 478 936,90 zł

„Przeciwdziałanie skutkom odpływu wód opadowych na terenach górskich. Zwiększenie retencji i utrzymanie potoków oraz związanej z nimi infrastruktury w dobrym stanie".

Nadleśnictwo Łosie uczestniczy w projekcie „Przeciwdziałanie skutkom odpływu wód opadowych na terenach górskich. Zwiększenie retencji i utrzymanie potoków oraz związanej z nimi infrastruktury w dobrym stanie", który trwał  od 2010 do 2014 r..

Projekt  dofinansowany jest ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach III osi priorytetowej.

W ramach projektu Nadleśnictwo Łosie planuje wykonać:

1. Zabudowę szlaków zrywkowych, która ma na celu  ograniczenie nadmiernego spływu powierzchniowego  poprzez zabezpieczenie  odkrytych warstw gleby na szlakach zrywkowych oraz przywrócenie wody warstwom podskórnym gleby leśnej poza szlakami. Celem jest także przeciwdziałanie przedostawaniu się erodowanego materiału i zawiesiny do rzeki Ropa.
2. Przebudowę brodów, co ma na celu zabezpieczenie ciągłości biologicznej górnego odcinka ( 70,9-78,7 km) rzeki Ropa oraz jej dopływów, w miejscach przecinania się cieków z drogami i szlakami leśnymi.  W takich miejscach  prędkość wody w korycie wzrasta, a w trakcie roztopów i większych opadów deszczu woda powoduje nadmierną erozję dna i brzegów,
3. Modernizację oraz budowę nowych zbiorników wodnych, które  pełniły będą  funkcję „kałuż ekologicznych", stanowiąc sprzyjające siedlisko dla płazów, gadów oraz innych organizmów wodnych. Planowane obiekty zwiększą także atrakcyjność turystyczną i walory krajobrazowe kompleksów leśnych.

Do końca 2012 roku Nadleśnictwo w ramach projektu „Przeciwdziałanie skutkom odpływu wód opadowych na terenach górskich. Zwiększenie retencji i utrzymanie potoków oraz związanej z nimi infrastruktury w dobrym stanie", wykonało zabudowę szlaków zrywkowych w Leśnictwach: Wysowa, Uście Gorlickie i Ropa:

Zbudowano 6 kompleksów zbiorników wodnych w Leśnictwach: Ropa, Izby, Wysowa, Stawisza i Brunary. Łącznie zbiorniki mogą zgromadzić przeszło 7 tys m3 wody.

Zbiorniki w bardzo krótkim czasie po wybudowaniu "ożyły", pojawiła się roślinność wodna, zaroiło się od żab i traszek a z wodopoju chętnie korzysta zwierzyna leśna.

Wykonano także przebudowę brodów na górnym odcinku rzeki Ropa w Leśnictwie Wysowa

Nadleśnictwo Łosie uczestniczy w realizacji projektu pod nazwą „Ochrona cisa pospolitego i jego restytucja na terenie RDLP Kraków". Projekt dofinansowany jest przez NFOŚiGW (15%) oraz Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu Infrastruktura i Środowisko (85%).

Przedsięwzięcie realizowane będzie w latach 2010-2014.

Projekt ma na celu podjęcie kompleksowych i wielopłaszczyznowych działań, których efektem będzie ochrona istniejących skupisk cisa pospolitego Taxus baccata L., jego siedlisk oraz rzadkich gatunków grzybów współtowarzyszących, celem stworzenia dogodnych warunków rozmnażania i zabezpieczenia złożonej puli genowej na terenie Małopolski.

Nadleśnictwo Łosie w ramach projektu zaplanowało wprowadzenie cisa pospolitego w miejsca potencjalnego występowania. w 2014 r. założono uprawy cisowe o łącznej pow. 2,65 ha w Leśnictwie Stawisza w oddziałach 54c, 73i, 78a i b. Uprawy w ramach ich ochrony przed zwierzyną zostały ogrodzone oraz oznaczone.

fot. Krystian Plata

fot. Krystian Plata

fot. Paweł Rębisz

Nasadzenia  cisa wykonano również w formie żywopłotu wokół ogrodzenia gospodarstwa szkółkarskiego, w rzędzie co około 50 cm oraz osłonięto glebę wzdłuż nasadzeń matą ściółkującą, chroniącą przed nadmiernym zachwaszczeniem. Nasadzenia żywopłotowe stworzyły szpaler o długości około 500 m, który będzie pełnił funkcję osłony szkółki leśnej.

Działania promocyjne Projektu „CIS" na terenie Nadleśnictwa Łosie przeprowadzono 28.09.2014 r. w miejscowości Wysowa Zdrój, na imprezie plenerowej pn. „Święto Rydza", w której wzięło udział około 10 000 osób. W ramach promocji Nadleśnictwo ustawiło stoisko oznaczone roll-up projektu „CIS", gdzie przeprowadzono konkursy i quizy o tematyce przyrodniczej między innymi o biologii cisa pospolitego oraz samego projektu. Nagrodami w konkursach były gadżety z logiem projektu oraz 300 sadzonek cisa. Na imprezie zorganizowano również konkurs na scenie amfiteatru w parku zdrojowym w godz. 15.00 do 16.00, w którym wzięło udział 22 osoby – nagrodzone sadzonkami cisa i gadżetami, w trakcie tego konkursu przeprowadzono również pogadankę z informacjami na temat projektu. Pogadankę wysłuchała cała widownia zgromadzona w amfiteatrze tj. około 500 osób

fot. Paweł Rębisz

fot. Paweł Rębisz

fot. Adrian Dusza

fot. Adrian Dusza

fot. Adrian Dusza

fot. Adrian Dusza